De Duitse Orde en Alden Biesen

Info

Deze cursus linkt het ontstaan en de 800-jarige geschiedenis van de landcommanderij Alden Biesen aan de opkomst van de Duitse Ridderorde, kortweg de Duitse Orde.  Het wordt ook duidelijk dat de evolutie van deze orde afleesbaar is aan de huidige vorm van het gebouwencomplex van Alden Biesen; architectuur is niet waardenvrij, niet toevallig en altijd een vertaling van een ideologie.

De Duitse Orde was het jongste broertje van de Tempeliers en de Orde van Malta. De bloei van Alden Biesen levert inzichten op die we uit de Belgische vaderlandse geschiedenis nauwelijks kennen. De Duitse Ridderorde ontstond eind 12de eeuw in de nadagen van de Derde Kruistocht (1189) uit een broederschap ter verzorging van zieke kruisvaarders bij het beleg van Acco, een kuststad aan de Middellandse Zee. Deze geestelijke hospitaalridders wonnen geleidelijk aan politieke invloed op het Europese toneel. Deze Orde leeft nu nog voort, na 1918 ontdaan van hun politieke macht, als een caritatieve organisatie.

De 'balije' of provincie Alden Biesen, met de gelijknamige landcommanderij Alden Biesen, met geografisch verspreid twaalf onderhorige commanderijen, groeide voor de Duitse Orde uit tot een belangrijk steunpunt in de Lage Landen. De dankzij haar bijzonder statuut sterk in vermogen toenemende orde, bezat immers regionaal verspreide commanderijen zoals een muntslagerij in Gruitrode, een jachtgebied in Bekkevoort, een stadsresidentie in Luik en een Latijnse school in het Noord-Brabantse Gemert. De historische ontwikkeling van de Duitse Orde – van een streng religieuze orde tot een  Habsburgse machtsfactor van belang – is mooi afleesbaar in het gebouwencomplex van Alden Biesen. De architecturale uitwerking van het geheel geeft immers blijk van een verrassende dualiteit tussen enerzijds een middeleeuwse besloten waterburcht en anderzijds geeft het vorm aan een weids openliggend classicistisch opgevat kasteel. Een weerspiegeling van een religieuze orde balancerend tussen ideaal en werkelijkheid.

Wie na het bijwonen van deze lezing Alden Biesen bezoekt, zal de site met andere ogen bekijken.

Bron: UiTinVlaanderen.be